Bạn có từng nín thở dõi theo những quả penalty quyết định số phận một trận đấu, hay những loạt luân lưu đầy kịch tính? Trung tâm của mọi khoảnh khắc căng thẳng đó chính là một dấu chấm nhỏ bé trên sân – "chấm 11m". Tuy chỉ là một điểm nhỏ, nhưng vai trò và ý nghĩa của nó lại vô cùng to lớn, ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả trận đấu và sự công bằng trong bóng đá. Bài viết này sẽ cùng bạn khám phá chi tiết về vị trí, kích thước, và những quy định quan trọng xoay quanh chấm 11m theo luật bóng đá hiện hành.

Vị trí và kích thước của chấm 11m

Chấm 11m, hay còn gọi là điểm phạt đền (penalty mark), là một trong những vạch kẻ quan trọng nhất trên sân bóng. Nó được đặt nằm hoàn toàn bên trong khu vực phạt đền (vòng cấm) của mỗi đội, thẳng hàng với tâm điểm của khung thành.

Theo Luật Bóng đá FIFA (Laws of the Game) 2024/2025 (Luật 1: Sân thi đấu), vị trí chính xác của chấm 11m được quy định như sau:

Khoảng cách: Chấm 11m nằm cách vạch cầu môn (goal line) 11 mét (tương đương 12 yards). Khoảng cách này được đo từ điểm giữa của vạch cầu môn đến tâm của chấm 11m.

Kích thước: Chấm 11m không phải là một vòng tròn, mà là một dấu chấm có chiều rộng 12 cm (5 inch), tương tự như chiều rộng của các vạch kẻ khác trên sân. Dấu chấm này được kẻ rõ ràng và có màu sắc tương phản với màu cỏ, thường là màu trắng.

Sự chính xác trong vị trí và kích thước này đảm bảo tính công bằng và tiêu chuẩn hóa cho mọi trận đấu bóng đá trên toàn thế giới.

Vai trò quan trọng của chấm 11m trong trận đấu

Chấm 11m đóng vai trò cốt yếu trong một số tình huống quan trọng của bóng đá:

Nơi thực hiện quả phạt đền (penalty kick): Đây là chức năng chính và nổi bật nhất của chấm 11m. Khi một đội bóng phạm lỗi trực tiếp trong vòng cấm của mình (ví dụ: phạm lỗi với đối phương, dùng tay chạm bóng), đội đối phương sẽ được hưởng một quả phạt đền. Quả bóng sẽ được đặt tại chấm 11m để cầu thủ thực hiện cú sút trực diện về phía khung thành, chỉ có thủ môn đối phương được phép cản phá.

Luân lưu 11m (Penalty Shootout): Trong các trận đấu loại trực tiếp mà hai đội hòa nhau sau hiệp phụ, loạt sút luân lưu 11m sẽ được sử dụng để phân định thắng thua. Mỗi đội sẽ lần lượt cử cầu thủ lên thực hiện những cú sút từ chấm 11m. Đây là một trong những khoảnh khắc căng thẳng và kịch tính nhất trong bóng đá.

Điểm chuẩn chiến thuật: Sự hiện diện của chấm 11m ảnh hưởng đến chiến thuật phòng ngự của các đội. Hàng phòng ngự thường cố gắng tránh phạm lỗi trong vòng cấm, nơi có thể dẫn đến quả phạt đền. Nó cũng là một điểm tham chiếu để trọng tài xác định vị trí phạm lỗi.

Tâm lý thi đấu: Đối với cầu thủ sút phạt, chấm 11m là điểm khởi đầu cho áp lực cực lớn, nơi họ phải đối mặt trực tiếp với thủ môn và kỳ vọng của toàn đội. Với thủ môn, đó là thử thách về phản xạ và khả năng phán đoán.

Quy định liên quan đến chấm 11m theo luật FIFA

Những quy định nghiêm ngặt xung quanh chấm 11m được nêu rõ trong Luật 14 của FIFA (Luật Bóng đá FIFA 2024/2025), quy định về "Quả phạt đền". Các quy tắc chính bao gồm:

Vị trí bóng: Bóng phải được đặt cố định trên chấm 11m.

Vị trí cầu thủ thực hiện: Cầu thủ được chỉ định sút phải đứng ngay sau bóng.

Vị trí thủ môn: Thủ môn phòng ngự phải đứng trên vạch cầu môn của mình, đối mặt với cầu thủ sút, giữa hai cột dọc, không được chạm vào cột dọc, xà ngang hoặc lưới. Tại thời điểm bóng được đá, ít nhất một phần bàn chân của thủ môn phải ở trên hoặc thẳng hàng với vạch cầu môn.

Vị trí các cầu thủ khác: Tất cả các cầu thủ khác (trừ người sút và thủ môn) phải đứng:

Bên ngoài khu vực phạt đền (vòng cấm).

Bên ngoài vòng cung phạt đền (penalty arc), cách chấm 11m ít nhất 9.15 mét (10 yards).

Đằng sau chấm 11m.

Các cầu thủ này không được vào khu vực phạt đền hoặc vòng cung phạt đền cho đến khi bóng được đá.

Thực hiện cú sút: Cầu thủ phải đá bóng về phía trước. Cầu thủ không được chạm bóng lần thứ hai cho đến khi bóng chạm một cầu thủ khác.

Vi phạm luật: Nếu có cầu thủ vi phạm các quy định trên, trọng tài sẽ xử lý tùy theo tình huống:

Nếu đội sút phạt vi phạm và bóng không vào lưới: Phát lại.

Nếu đội phòng ngự vi phạm và bóng không vào lưới: Phát lại.

Nếu cả hai đội vi phạm hoặc một đội vi phạm và bóng vào lưới: Bàn thắng được công nhận (trường hợp thủ môn di chuyển sớm).

Ví dụ thực tế từ các trận đấu nổi bật

Chấm 11m đã chứng kiến vô số khoảnh khắc lịch sử và gây tranh cãi:

Chung kết World Cup 2022 (Argentina vs Pháp)

Trận đấu này là một minh chứng rõ nét về tầm quan trọng của chấm 11m. Lionel Messi và Kylian Mbappe đều đã thực hiện thành công những quả penalty quan trọng trong thời gian thi đấu chính thức và hiệp phụ. Đặc biệt, loạt sút luân lưu 11m căng thẳng đã quyết định nhà vô địch, với sự xuất sắc của Emiliano Martínez (thủ môn Argentina) trong việc cản phá, thể hiện áp lực kinh khủng đặt lên chấm 11m.

VAR và quy định thủ môn di chuyển sớm 

Trong nhiều trận đấu gần đây, hệ thống VAR (Video Assistant Referee) thường được sử dụng để kiểm tra xem thủ môn có di chuyển khỏi vạch vôi quá sớm trước khi bóng được đá hay không. Điển hình là trong trận đấu giữa Juventus và Lyon tại Champions League 2020, một quả penalty đã phải thực hiện lại do thủ môn của Juventus di chuyển sớm hơn quy định, mặc dù lần sút đầu tiên anh đã cản phá thành công. Điều này nhấn mạnh sự chính xác tuyệt đối mà luật yêu cầu tại chấm 11m.

Quả penalty quyết định ở Champions League 

Không thiếu những cú sút penalty thành công hay thất bại đã thay đổi lịch sử các câu lạc bộ, từ những cú sút quyết đoán của Cristiano Ronaldo đến những pha bỏ lỡ đáng tiếc của các siêu sao, tất cả đều bắt nguồn từ chấm 11m.

FAQ xoay quanh những hiểu nhầm phổ biến về chấm 11m

Q: Cầu thủ sút có được chạy chậm lại hoặc dừng lại trước khi sút từ chấm 11m không?

A:Cầu thủ được phép chạy chậm lại hoặc giả động tác sút (feint) trong quá trình chạy lấy đà, nhưng không được dừng lại hoàn toàn khi đã kết thúc đà chạy và chuẩn bị tiếp xúc với bóng. Giả động tác sút khi đã tiếp cận bóng là vi phạm Luật 14 và sẽ bị phạt thẻ vàng, quả phạt đền sẽ được đá lại (nếu bóng vào lưới) hoặc đối phương được hưởng quả phạt gián tiếp (nếu bóng không vào lưới).

Q: Thủ môn có được di chuyển ra khỏi vạch vôi trước khi bóng được đá không?

A: Không hoàn toàn. Thủ môn được phép di chuyển ngang dọc theo vạch cầu môn, nhưng phải giữ ít nhất một phần bàn chân chạm hoặc thẳng hàng với vạch cầu môn cho đến khi bóng được đá. Nếu thủ môn di chuyển hoàn toàn khỏi vạch vôi sớm hơn và quả bóng không vào lưới, penalty sẽ được phát lại.

Q: Khoảng cách 11m có thay đổi tùy theo giải đấu không?

A: Hoàn toàn không. Khoảng cách 11 mét (12 yards) là tiêu chuẩn quốc tế do FIFA quy định và áp dụng cho tất cả các cấp độ bóng đá chuyên nghiệp trên toàn thế cầu.

Kết luận

Chấm 11m, dù nhỏ bé và thường bị bỏ qua trong tổng thể sân bóng, lại là một điểm nhấn cực kỳ quan trọng, định hình những khoảnh khắc kịch tính, công bằng và đầy cảm xúc của môn thể thao vua. Từ khoảng cách 11 mét tưởng chừng ngắn ngủi đó, những bàn thắng đẹp mắt nhất, những pha cản phá xuất thần, và những câu chuyện huyền thoại đã ra đời. Hiểu rõ về chấm 11m không chỉ giúp chúng ta thưởng thức bóng đá trọn vẹn hơn mà còn thấy được sự tinh tế trong bộ luật quy định của môn thể thao này.

Để khám phá thêm về các khu vực và vạch kẻ khác trên sân bóng, đừng bỏ lỡ các bài viết của chúng tôi về "Phân biệt đá phạt trực tiếp và gián tiếp: Cách tính & vị trí đứng", hay "Vòng tròn trung tâm là gì? Luật giao bóng và khoảng cách bắt buộc" để hiểu rõ hơn về từng yếu tố tạo nên một trận đấu bóng đá hoàn chỉnh!

Xem Thêm: 8XX - Soi kèo là gì? Hướng dẫn soi kèo cho người mới.